Erosie van de vrijheid

Politiek.net: tekst van de G. De Molinarirede, bij het aanvaarden van de Prijs voor de Vrijheid (Nova Civitas) Derk-Jan Eppink 30-01-2007


In zijn bekende werk Road to Serfdom schreef Friedrich von Hayek in 1944:

‘Het woord vrijheid is in al zijn betekenissen zo afgesleten en zo vaak misbruikt dat men er zich voor behoedt het als omschrijving van een ideaal te gebruiken, dat het ooit was’.

Von Hayek stelt dit in de eindjaren van de tweede wereldoorlog die voor een deel een strijd was tussen democratie en nationaal-socialisme, maar die niettemin het socialisme als grote onverwinnaar kende. Het Derde Rijk was weg, maar het ideaal van de staat waarin alle mensen gelijk zijn, bleef bestaan. Het gelijkheidsideaal was sterker dan het vrijheidsideaal. Dat die staat naar slavernij leidde, onderkende menig intellectueel vrij laat. Stalin was na de oorlog een held en Mao werd de zonnegod van menig Westers intellectueel. De 'culturele revolutie' werd gezien als hoogtepunt van beschaving, tot een Belg – ene Simon Leys – het ballonnetje doorprikte.

Von Hayek onderkende dat wel op tijd. Hij hunkerde naar de idealen van de Verlichting, zoals de tolerantie waarbij respect voor het individu en zijn mening centraal stond. Hij schreef:

‘Tolerantie is misschien het enige woord dat het principe van vrijheid tot uitdrukking brengt en dat de tijd van de Renaissance een stempel gaf. Maar tolerantie verloor haar betekenis met de opkomst van totalitaire staten.’

Vrijheid en Tolerantie zijn begrippen die nog altijd actueel zijn en die soms vreemde kostgangers kennen. Zo is er Prins Filip die de grenzen van de persvrijheid denkt te kunnen definiëren. Hij werd tot de orde geroepen door premier Verhofstadt die een nog veel groter gevaar is voor de persvrijheid. De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet. Politici die vrijheid en tolerantie willen nekken, gebruiken vaak de term vrijheid en tolerantie om dat te doen.

Vrijheid is in gevaar. Niet door een bezettingsleger, een dictator of vreemde machten. Nee, het is een sluipend proces en de oorzaak is de houding van de Europese elites.

Zij – de politiekculturele elites van West-Europa - lijden aan een gebrek aan cultureel zelfvertrouwen. Zij weten niet wie zij zijn en waar zij voor staan. Zij zijn onzichtbaar en onherkenbaar en kunnen maar één ding: toegeven.

Wij leven in een tijdsgewricht waarin alle democratische waarden en burgerlijke vrijheden relatief zijn geworden: ze zijn onderhandelbaar, vervangbaar en betwistbaar.

Vrijheid is de motor van vooruitgang, welvaart en sociale gerechtigheid omdat zij alleen kan floreren in een kader van waarden die wettelijk zijn verankerd. Sommigen verwarren vrijheid met het recht van de jungle. Dat kan niet. Want in de jungle wint de sterkste en leeft de rest in de slavernij die Von Hayek omschreef. Vrijheid gaat gepaard met het concept van de rule of law.

Onze burgerlijke vrijheden zijn verankerd in grondwetten. Maar er is een proces gaande dat vrijheid ongemerkt doet eroderen. Wat ooit een cultureel acquis leek - als resultaat van een strijd van veel generaties - blijkt niet meer dan smeltend ijs. Wij schaatsen op een meer, maar het ijs wordt waterig en de laag dunner. Het gaat goed, zolang het goed gaat.

De democratische rechtstaat is de veruitwendiging van het vrijheidsideaal. De burger heeft onvervreembare grondrechten en zijn gedrag wordt in toom gehouden door rechten en plichten, door burgerfatsoen, door normen en waarden en door sancties die worden opgelegd als het respect van anderen wordt geschonden.

Maar het tanende culturele zelfvertrouwen bij de elites ondermijnt dat bestel.

Waarom hebben Westeuropese elites geen vertrouwen meer?

1. Sinds WO I is Europa niet meer het centrum van de wereld. De Europese orde was tot de oorlog de wereldorde. Maar dat Europa van politiek leiderschap zakte in elkaar; door eigen toedoen. 2. WO II was het einde van het morele leiderschap van Europa. De oorlog en de holocaust zadelden Europa op met een schuldcomplex dat nog altijd geldt. Europa pretendeerde beschaving te brengen, als de White Man’s Burden, maar bleek zelf onbeschaafd. De dekolonisatie maakte Europa klein; tot een landengte. Wederom door eigen toedoen. 3. De 1968 generatie bracht een Umwertung aller Werte. Wat begon als een generatieconflict eindigde in een morele leegte. Een oude hierarchische orde werd omver geworpen, inclusief geloof en instellingen, maar er kwam niet veel in de plaats behalve een schuldcultuur die tegenwoordig politieke correctheid wordt genoemd. De democratisering van 1968 leidde niet tot een sterkere culturele basis maar tot zelfkritiek zonder einde. Iedereen weet het: wij zijn de schuld van slavernij, kolonialisme, armoede in de derde wereld, global warming en culturele spanningen in de wereld wegens de kruisvaarders. Europa riep zichzelf uit tot slechterik van de wereld. De geschiedenis wordt herschreven en de taal gezuiverd. Van minister Dewael mag het cijfer 8 niet omdat het aan Hitler refereert. Ik heb dat nooit geweten. Kortom: Vlamingen moeten zich schamen als ze Kongo zien en moeten de 8 schrappen.

Dat gebrek aan cultureel vertrouwen manifesteert zich op een moment waarop zich een belangrijk fenomeen voordoet: migratie.

Migratie is al decennia bezig, maar bereikt nu een kritische massa en een politiek gewicht. Bovendien zal migratie naar Europa nog decennia doorgaan door de bevolkingsexplosie in N/W Afrika en het M-O. De bevolking verdubbelt er, terwijl de Europese bevolking slinkt. Turkije telt nu 73 miljoen inwoners; in 2050 100 miljoen. Algerije heeft nu 32 miljoen inwoners; in 2050 49 miljoen. Marokko heeft nu 31 miljoen inwoners; in 2050 46 miljoen. Egypte telt nu 74 miljoen inwoners; in 2050 125 miljoen. Nigeria heeft nu 131 miljoen inwoners; in 2050 258 miljoen.

Dit zijn de schattingen van de Verenigde Naties. Mijn conclusie is dat emigratie naar Europa zal doorgaan, hoe dan ook. Daar kan geen muur tegen op. Daar helpt geen uitzetting meer, hoe efficiënt ook. Zelfs ontwikkelingshulp zal de stroom niet stoppen. We kunnen het alleen wat afremmen en reguleren via een Europees kwalitatief immigratiebeleid. De Europese bevolking wordt kleiner en ouder. De bevolking in Noord-Afrika wordt jong, vitaal en viriel. In elk geschiedkundig tijdvak leidde dat tot migratie. Zeker in een wereld dat een dorp is geworden. We moeten ons daarop instellen en ervoor zorgen dat de nieuwkomers integreren in een project dat heet: Vrijheid.

Veel mensen met een andere cultuur en godsdienst komen hier maar wat treffen ze aan? Niets. Er is een moreel niemandsland en een elite die zich apologetisch gedraagt.

Wat doen de nieuwkomers? Zij stellen hun waarden in de plaats. Naarmate de getallen groeien, gaat de Europese elite vanzelf over tot culturele capitulatie want ze kunnen niets. Zij schamen zich voor zichzelf. Men spreekt over integratie, maar wie integreert zich in wie? De historische kernvraag voor Europa luidt: Europeaniseert de islam of islamiseert Europa?

Als ik kijk naar de Europese elite gebeurt dat laatste:

1. Koningin Beatrix geeft imams geen hand om hen niet te beledigen. Een hand geven is een teken van respect. In dit geval een uitdrukking van de gelijkheid tussen man en vrouw. Maar die waarde is dus onderhandelbaar. Erger nog: de imam hoeft niet eens te onderhandelen, de Koningin doet het zelf al. Ik ben voor een monarchie, want denk eens aan het alternatief: President Lubbers of president Verhofstadt. Dat is afschrikwekkend. Maar ik vraag me af in hoeverre koningshuizen nog dragers zijn van de Europese cultuur. Schamen zij zich soms voor wat ze zijn? 2. Ex-minister van Justitie, Piet Hein Donner, zei onlangs: 'Als een tweederde meerderheid voor de sharia is en het wordt ingevoerd, is dat democratisch'. Maar hoe zit het dan met de grondrechten voor de vrouw? Die zijn kennelijk vervangbaar. Overigens is de these van Donner niet theoretisch. Over enkele jaren is de meerderheid in de grote steden van Vlaanderen of Nederland allochtoon en is de islam er de grootste godsdienst. Stel het gemeentebestuur besluit de zwembaden te scheiden naar geslacht, zoals ooit in Zuid-Afrika naar ras. En daarna scheiden zij het onderwijs. Wat doen wij dan? 3. Hoogleraar Pieter van der Horst van de theologie faculteit in Utrecht wilde onlangs, in zijn afscheidsrede, ingaan op het Arabische antisemitisme. De top van de universiteit ‘verzocht hem dringend’ delen uit die rede te schrappen omdat anders allochtone studenten misschien boos zouden worden. Academische vrijheid wordt ondermijnd. Door de rector. 4. De Amsterdamse cabaretier Ewout Jansen (zoon van de Arabist Hans Jansen) maakte onlangs een grap over de islam. Een woordvoerder van de naburige moskee riep zijn geloofsgenoten op de cabaretier te vermoorden. Wat zegt de burgemeester van Amsterdam? Niets. 5. De directeur van de Berlijnse Opera besloot vorig jaar, volledig uit zichzelf, om Mozarts opera Idomeneo niet op te voeren. Hij was bang voor repercussies. De culturele elite gaat over tot zelfcensuur. 6. De Nederlandse Rutgers Groep die sexuele voorlichting geeft, besloot onlangs lesmateriaal uit te delen op scholen over meisjesbesnijdenis. Hierdoor zou het onderwerp bespreekbaar moeten worden op scholen ten behoeve van deskundigenbevordering. Er zijn mensen, onder wie de Vlaamse schrijfster Kristien Hemmerechts, die vinden dat de besnijdenis toelaatbaar is, indien onder hygiënische omstandigheden. Zij noemt zichzelf feministe maar laat na islamitische vrouwen te verdedigen. Die hebben kennelijk geen recht op de integriteit van het lichaam. 7. Iedereen herinnert zich de rel rondom de Deense cartoon. Opvallend was dat Denemarken in Europa vrijwel alleen stond, terwijl in Arabische landen demonstranten amok maakten terwijl ze niet wisten of Denemarken een land of een kaas was. 8. Ook de toespraak van de Paus in Regenburg werd voorwerp van kritiek. De Paus stond alleen want voor de progressieve Europese elites is hij een oude, domme man. Hij werd als een ophitser afgeschilderd terwijl hij sprak over de relatie tussen 'rede en religie'. Een thema dat voor de nieuwkomers zeer leerzaam zou kunnen zijn.

Er is dus een culturele capitulatie gaande in de Europese elites. De ondermijning van de vrijheid komt niet zozeer door de kracht van de islam, maar door de zwakte van Europa en zijn leiders. Zij geven toe omdat ze vriendje willen zijn van iedereen. Ze passen een strategie toe van soft power die voortkomt uiteen een soft mind.

Ze ontvangen de Libische leider Moammer Ghadafi, terwijl deze verantwoordelijk was voor moord, doodslag en terrorisme. Hij wordt omhelsd en gekust door Europese leiders. Daarop eist Ghadaffi tien miljard euro per jaar anders laat hij de immigratie vanuit Afrika onverminderd doorgaan naar Europa. De Libische leider weet waar de kassa rinkelt.

Wie verzetten zich wel tegen de uitholling die ongetwijfeld zal leiden tot slavernij: dat zijn intellectuelen met een islamitische achtergrond. Zo is er de gevluchte Syriër Bassam Tibi die tot voor kort in Duitsland woonde maar naar de VS emigreert. Zo is er de gevluchte Iraniër Afsan Elian die in Nederland woont, maar nog leeft dankzij politiebescherming. Zo is er Hirsi Ali; U kent het verhaal. Zo is er de Turkse Necla Kelek die in Duitsland opkomt voor de rechten van de vrouw en die ooit het boek ‘De vreemde Bruid’ schreef. Ook zij wordt bedreigd. Die mensen verzetten zich omdat ze weten wat eraan komt. En hun grootste tegenstanders zijn nog niet eens zozeer de islamieten, maar de West-Europese intellectuelen en politici die nergens voor staan.
Is er dan nog hoop?
Ja, de bevolking.

Zij begint aan te voelen dat het de verkeerde kant op gaat. Het zijn uiteraard niet de werken van Von Hayek die dat inzicht bieden, maar het alledaagse leven. De burgers zien in korte tijd hun steden veranderen en ze zien elites die bezig zijn met culturele capitulatie. Zo stelde een groep in de Nederlandse christelijke vakbond CNV onlangs voor om de tweede Pinksterdag te vervangen door het Suikerfeest. Straten veranderen, scholen veranderen, feesten veranderen en landen veranderen. Doe dit nog eens veertig jaar en Europa is weg. Maar niet alleen Europa, ook zijn burgerlijke vrijheden, de democratische rechtsbeginselen en de rechtstaat. Alles waar generaties Europeanen voor streden, zal vanzelf wegsmelten. Europese elites durven amper nog referenda te houden, want ze verliezen die. Ze vieren grote feesten over de Europese grondwet, grootse verklaringen, schitterende conferenties; maar de gang naar de kiezer overleven ze niet. Waarom: de burger voelt aan dat het niet snor zit.

Europa heeft een culturele correctie nodig.

De elite moet op de plaats worden gezet via de stembus. We moeten ‘post 1968 politici’ hebben, mensen die niet de neiging hebben tot culturele capitulatie; mensen met zelfvertrouwen; mensen die trots zijn op onze culturele waarden. Ik moet '1968' wel nuanceren: er is Parijs en Praag. De eerste wilde gelijkheid; de tweede vrijheid. Van 1968 Parijs hebben we meer dan genoeg gehad; van 1968 Praag hebben we meer nodig.

Onze '68 generatie heeft haar kans gehad. Zij hadden de beste banen, de beste salarissen en straks nog net de beste pensioenen, terwijl ze de meeste schulden maakten. Ik wens de ‘1968 politici’ nog veel plezier op de golfbaan. Maar wat heeft zij gepresteerd behalve inhaleren, consumeren en coöpteren?

Ik zie meer directe democratie als laatste redmiddel. Daarom moeten belangrijke vragen weer worden voorgelegd aan de burger. Nu kan het nog. Veel parlementen zitten vol met gehoorzame jaknikkers; de vrienden en vriendinnen van de regeerders. Hoe kan ik anders verklaren dat in Frankrijk en Nederland de parlementen massaal voor de Europese grondwet stemden en de bevolking massaal tegen. De man in de straat kan paal en perk stellen aan de culturele capitulatie. In een normale democratie is een referendum eigenlijk niet nodig want het parlement vertegenwoordigt het volk en de pers is de spiegel van de samenleving.

Maar dat is niet meer zo. Het parlement is het gemiddelde van een particratie, amigocratie en familiecratie. Het parlement vertegenwoordigt zichzelf. En de pers is niet meer de spiegel van de samenleving maar een lachspiegel. Circa tachtig procent van de mediamensen leeft in de geest van 1968. Zij zijn de deeltjesversnellers van de culturele capitulatie en politieke correctheid is hun wapen. Zij voeren geen debat maar maken anderen zwart en verdacht. Zij herschrijven de taal en herdefiniëren de geschiedenis. Maar zij hebben één frustratie: het volk wil niet mee. Ja, dat rotvolk ook. En dat rotvolk leest ook steeds minder kranten en kijkt minder televisie. Ze worden namelijk dagelijks in het gezicht gespuugd.

Europa heeft politici nodig die zich niet schamen voor de Europese cultuur, voor de joods-christelijke wortels en die trots zijn op Europese waarden die in veel opzichten universele waarden zijn indien men de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens ziet. Als ik de Duitse bondskanselier Merkel zie en de Franse presidentskandidaat Sarkozy krijg ik toch weer hoop. Er is een nieuwe post 68 generatie in aantocht. Er zijn politici die het probleem beginnen te zien. Gelukkig.

Die nieuwe politici moeten vooral duidelijk zijn. De grondrechten die onze vrijheden weerspiegelen zijn niet-onderhandelbaar, niet-betwistbaar en niet-vervangbaar. Zij zijn de bakermat van de samenleving waarin ook nieuwkomers welkom zijn. Wij kunnen de golf van migratie de komende decennia enkel aan als wij duidelijk maken dat onze samenleving is gebouwd op vrijheid en indien onze elites dat uitstralen.

Nieuwkomers moeten hier ergens in kunnen integreren. Zij kunnen niet integreren in ‘niets’. Wel in ‘iets’. En dat ‘iets’ is een vrije samenleving.

Ik ga nu naar de VS dat in veel opzichten de wieg is van veel nieuwe ideeën. Maar ik besef goed dat Europa het strijdtoneel is. Daarom ben ik van plan geregeld terug te komen omdat vrijheid te waardevol is om zo maar op te geven. Het alternatief is namelijk slavernij en dat moeten we voorkomen.

Ik dank U voor de prijs en roep U op de strijd voor de vrijheid voort te zetten.